Brudnica mniszka (Lymantria monacha) jest gatunkiem motyla z rodziny brudnicowatych. Zalicza się ją do najgroźniejszych szkodników liściożernych sosny, świerka i innych drzew. Występuje pospolicie na terenie całego kraju.
Brudnica mniszka to motyl średniej wielkości. Samica jest znacznie większa od samca. Występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Obie płcie różnią się budową czułek. Czułki samca są silnie grzebykowate, a samicy nitkowate. Pierwsza para skrzydeł u obydwu płci jest biała, na nich znajdują się poprzeczne, zygzakowate czarne linie o zmiennej grubości. Druga para skrzydeł brunatnoszara. Głowa i tułów są białawe z czarnymi plamami. Oprócz form jasnych występują formy szare, ciemnoszare, a nawet czarne.
Rójka motyli odbywa się latem. W ciągu dnia motyle przesiadują na pniach drzew i odpoczywają. Nocą samce latają w poszukiwaniu partnerek. Jeden samiec może zapłodnić kilka samic. Samice składają jaja na pniach drzew, głęboko w szczelinach kory pod odstającymi łuskami lub porostami. Przeciętnie jedna samica składa około 200-250 jaj w złożach od 20 do 100 sztuk, układając je płasko jeden obok drugiego. Pod koniec kwietnia lub na początku maja wylęgają się młodociane gąsienice i gromadzą w jednym miejscu, tworząc tzw. lusterko. Po kilku dniach opuszczają one lusterka i udają się w korony drzew, gdzie żerują na igłach i męskich kwiatostanach. Dopiero po pierwszej wylince żerują regularnie na starych igłach.
Widoczne szkody gąsienice powodują nie tylko w starszych drzewostanach, ale także w uprawach i młodnikach oraz w sadach gdzie przedostają się z wiatrem z pobliskich zagrożonych drzewostanów. Jedna gąsienica w ciągu swojego swego życia uszkadza około 300 igieł sosnowych lub około 1000 igieł świerkowych.
Okres wakacji to czas wzmożonej czujności leśników. Podstawą oceny zagrożenia drzewostanów jest liczba samic zaobserwowanych na drzewach. Do ustalenia daty największej liczby motyli, czyli kulminacji rójki brudnicy, służą plastikowe pułapki w kształcie lejka, gdzie pomiędzy skrzyżowanymi skrzydełkami umieszcza się czerwoną gumkę, która jest feromonem. Feromon wydziela zapach samicy, zwabiając do pułapki samce, które wpadają do foliowego worka, umieszczonego pod spodem lejka. Pułapki te wywiesza się corocznie w stałych miejscach na przełomie czerwca i lipca. Od początku II dekady lipca obserwacje wykonuje się dwa razy w tygodniu (termin rozpoczęcia obserwacji weryfikuje się, uwzględniając lokalne warunki pogodowe), a po kulminacji rójki co około 10 dni, do zakończenia lotu motyli.
W przypadku nadmiernego występowania brudnicy mniszki, jej liczebność ogranicza się poprzez zabieg agrolotniczy. Do zabiegu stosowane są biologiczne preparaty oparte na działaniu bakterii. Zabiegi ratownicze przeprowadzane są pod kontrolą i ścisłym nadzorem Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku, Zespołu Ochrony Lasu w Olsztynie oraz Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Olsztynie. Stosowany preparat nie jest szkodliwy dla ludzi, zwierząt i ryb. Okoliczni pszczelarze przed rozpoczęciem wykonania zabiegów ratowniczych informowani są o konieczności zamknięcia pszczół w ulach. W bieżącym roku oraz następnym w Nadleśnictwie Pisz nie przewiduje się wykonywania ww. zabiegów.