5 zdjęć
Spacerując po lesie często trafiamy na ślady bytowania zwierzyny. Zastanawiamy się wówczas, jakie zwierzę rozdrapało ściółkę, ścięło drzewo. Zima daje też okazję do poznania właściciela tropów, jakie przecięły naszą ścieżkę
Zastanówmy się wcześniej czym są ślady, a czym tropy zwierząt. Ślady to wszelkie formy ich bytowania, wytwory działalności pozostawiane na ziemi, roślinach czy śniegu. Są one następstwem różnych form aktywności, takich jak np.: przemieszczanie się, zdobywanie pokarmu i odpoczynek. Śladami nazywamy więc: tropy, oznaki żerowania, legowiska, kąpieliska, odchody czy pozostałości po posiłku. Tropy natomiast, to wyłącznie odbicia kończyn widoczne na śniegu czy gruncie. Ślady racic pozostawiają zwierzęta kopytne: łosie, jelenie, sarny i dziki, zaś pozostałe pozostawiają odciski opuszków i pazurów, czasami z zaznaczoną błoną pławną (wydra, bóbr). Po wyglądzie tropu, liczbie odbitych palców i pazurów, kształcie opuszek czy kopyt, oraz obecności lub braku odbitych raciczek, możemy rozpoznać gatunek zwierzęcia. Odległość między odbiciami kończyn pozwala określić prędkość z jaką się poruszało (stęp, kłus, galop). Doświadczeni obserwatorzy potrafią odczytać także płeć i wiek.
Każde zwierzę pozostawia szereg charakterystycznych dla swojego gatunku śladów. Weźmy pod obserwację bobra. Śladami jego aktywności jest: schowane wśród roślinności wodnej żeremie (czyli jego dom), zbudowana na rzece tama (budowla, dzięki której tworzy wygodne dla siebie warunki życia), czy bielące się ścinane pnie drzew (magazyn pokarmu). Bobry to rodzinne zwierzęta, które żyją na określonym terytorium. Swój teren znakują przez zostawianie tzw. stroju bobrowego (wydzieliny z gruczołów przyodbytowych) w specjalnych kopczykach zbudowanych z błota, roślin i gałęzi. To kolejny ślad ich bytowania.
Zimą, przy ograniczonej bazie pokarmowej ślady żerowania zwierząt są jeszcze bardziej intensywne i widoczne. Niektóre trwale zmieniają obraz lasu, np.: ścięte przez bobry drzewa, zgryziona przez jelenie kora na młodych pniach drzew (spałowanie). Inne, mniej inwazyjne ślady to: zryta i przewrócona ziemia przez buchtującego dzika, czy też rozkopany śnieg przez poszukujące pożywienia jelenie. Znalezione pióra i ślady krwi, mogą stanowić ślady żerowania lisa. Ciekawą formą zaznaczenia swojej obecności przez zwierzęta jest wyplówka. Niektóre ptaki. np.: sowy, dzienne ptaki drapieżne, czaple czy kormorany wypluwają niestrawione części pokarmu (kości, sierść) w postaci owalnych bryłek, których kształt i wielkość są charakterystyczne dla poszczególnych gatunków. Znajdziemy je pod drzewem, na którym ptaki gniazdują lub wypoczywają. Wyplówka to także źródło informacji o przysmakach danego ptaka.
Na świeżym śniegu tropy i pozostałe ślady są łatwo zauważalne. Wykorzystajmy tą okazję jako szansę do zapoznania się z formami aktywności zwierzyny. Aby zimą zabawić się w tropiciela-hobbystę, możemy sięgnąć do klucza oznaczania tropów wybranych ssaków, łatwo dostępnych w internecie. Ważny jest pomiar długości tropu, dlatego warto wziąć na spacer małą miarkę i dodatkowo zrobić pamiątkowe zdjęcie, które ułatwi nam rozpoznanie tropu w domu.